The making of...

Historische romans vragen veel voorbereidingstijd, omdat er nogal wat onderzoek moet worden gepleegd. Alle details moeten kloppen. Je kunt geen 16e eeuwse koets laten rijden in de 12e eeuw. Toch weten we dat er in de 12e eeuw meer vervoermiddelen waren dan te voet of te paard gaan. Er was al een varieteit aan karren, wagens en sleden, al dan niet overkapt. De algemene term rij-tuig moet het voorstellingsbeeld van de lezer prikkelen.

Ook kun je 12e eeuwse Brabanders geen aardappelen laten eten, die pas in de 17e eeuw naar Nederland kwamen.

Ik ben bewust niet vreselijk gedetailleerd op de kledingstijl ingegaan, omdat dit per streek sterk kon verschillen. Kijk maar naar wat er nu nog aan verschillende klederdrachten in Nederland resteert. De meeste mensen droegen echter kleding van wol, of vilt (=vervilte wol). Linnen, gesatineerde stoffen en zelfs zijde waren in die tijd wel verkrijgbaar, maar schaars en dus erg duur. De cover van het boek (zie bovenstaande foto voor een detail) is een van de fijne kopjes van Vermeer, maar dat beeld dateert van ongeveer 500 jaar later. Maar daarbij moet men zich wel realiseren dat de huidige snelle wisselingen in mode een 20e eeuws verschijnsel zijn. Behalve kleding, die gericht was op praktisch nut en mede daardoor weinig aan verandering onderhevig was, hebben vrouwen door de eeuwen heen allerlei haarstijlen geprobeerd, soms door de gewoonte of de maatschappelijke klasse voorgeschreven, maar in de hogere standen dicteerden koketterie en ijdelheid de haardrachten. In alle eeuwen hebben vrouwen een soort antenne voor wat mannen aantrekkelijk vinden, en weten ze er, ook binnen het keurslijf van een feodale standenmaatschappij, het beste van te maken.

Dat de geestelijkheid het celibaat in die tijd op grote schaal aan zijn laars lapte, was in die landelijke, boerse omgeving een aanvaard gegeven. Maar ook toen werd wel degelijk discretie betracht. Door adel of geestelijkheid verwekte kinderen werden zo vaak in huwelijken ondergeschoven, dat er nauwelijks maatschappelijke afwijzing uit ontstond, al werd er natuurlijk stevig over geroddeld. En gegniffeld. Kinderen waren een bewijs dat de vrouw vruchtbaar was. Linksom of rechtsom, dat was een belangrijk gegeven voor een edelman.

Zo zijn er allerlei elementen die in onze huidige maatschappij totaal anders worden gewaardeerd en beoordeeld. Maar de menselijke natuur blijft in grote lijnen door tijd en plaats heen gelijk. Daarom vind ik een historische roman schrijven zo leuk. Het exotische en tegelijk het herkenbare. Liefde is tenslotte van overal en altijd.

 

Een fragment

(uit hoofdstuk VI Het lied van de nachtegaal, p. 61 ev.)

Bij het avondmaal was Lieve niet aanwezig. Hilde en Reyder tafelden in betrekkelijke rust.

'Waar is Mero?' vroeg Hilde bij het begin van de maaltijd.

'Hij controleert de omheining aan de zuidwestzijde, waar onlangs een stroper een gat in het hek heeft gemaakt. Daar zal hij nog niet mee klaar zijn.'

De keukenmeid bracht een gebraden duif binnen; de major domus sneed hem voor en zette de schaal op tafel.

'Waar is Lieve?' vroeg Reyder na verloop van tijd enigszins gedwongen.

'Ik weet het niet. Maar als je van je onrust bevrijd wilt worden, dan wacht ze je vanavond met een drankje in de moestuin, als de nachtegalen zingen, heeft ze toegezegd.'

Reyder kreeg hartkloppingen; hij voelde zijn wangen gloeien, hij hoestte van opwinding.

'H-heeft ze dat tegen jou gezegd?' vroeg hij ongelovig.

'Ja, nou, ik vroeg of ze geen middel voor je wist te brouwen om die ongedurigheid kwijt te raken, en...' Ze keek met groeiende bezorgdheid naar zijn vreemde reactie. 'Voel je je wel goed Reyder?'

Hij had zijn bord naar achteren geschoven en zijn hoofd op zijn gekruiste armen gelegd, om voor een moment de spiedende blikken van zijn zus te ontgaan.

'Ja hoor,' zei hij gesmoord zonder op te kijken, 'ik ben... ik... als jij dat wilt dan doe ik dat. Natuurlijk.'

Hij ging weer rechtop zitten en nam een hap vlees. De ongedurigheid zakte, nu hij een tijd en plek voor een rendez-vous had gekregen, al stond zijn lijf bol van de spanning. Wat een gunstig toeval dat Hilde een drankje aan Lieve had gevraagd, waardoor hij openlijk naar de moestuin kon wandelen. Hij had dat toch wel voor elkaar gekregen zonder dat Hilde er de lucht van kreeg, maar nu gaf ze hem een extra duwtje.