Zuiderhout, een Haarlemse wijk tussen Hout en Spaarne
Auteur: drs. Klaas de Jong, mmv drs. Leny Wijnands-van der Ley
Uitgeverij Spaar-en-Hout, Haarlem, 2015.
Serie Haarlemse Miniaturen, deel 85 (sluitstuk van de serie)
192 pag. ISBN 978-908-683-0510
Prijs: E 20,-. Uitverkocht.
Dit boek behandelt de geschiedenis van de Haarlemse wijk Zuiderhout. De wijk kent voor een deel 'natuurlijke' grenzen, zoals het Spaarne in het oosten, de Crayenestervaart in het zuiden, de Zuiderhoutlaan in het westen en - voor een groot deel - de zuidrand van de Haarlemmerhout in het noorden.
Leidraad is de gebruiksgeschiedenis van de grond: van weiland tot woonwijk.
In de late middeleeuwen behoorden de weilanden tot het bezit van het Sint Elisabeth's Gasthuis. Een kerkelijke instelling, die na 1581 (hervormingsbeweging) een gemeentelijke instelling werd, waardoor delen van het landbezit konden worden verkocht.
In de 17e eeuw werden er twee grote buitenhuizen gebouwd, omringd door enorme percelen grond. Zij kregen de namen Zuiderhout en Oosterhout. Later werden deze opgesplitst en in kavels doorverkocht, waardoor het gebied steeds meer bewoond raakte.
Het buitenhuis Zuiderhout, dat de wijk zijn huidige naam heeft gegeven, ging tegen de vlakte. Oosterhout bestaat als gebouw nog steeds, al is het sinds lang geen buitenhuis meer.
Door de toenemende bewoning wilde Haarlem dit (Heemsteedse!) gebied dat grensde aan de Haarlemmerhout, in bezit krijgen. Het touwtrekken om de Haarlemmerhout en de wijk Zuiderhout begon in de zestiger jaren van de 19e eeuw en dit annexatiegevecht heeft geduurd tot 1927. Na een goede zestig jaar kreeg Haarlem zijn zin.
Het boek geeft volop aandacht aan de hedendaagse wijk Zuiderhout. Moderne architectuur, kunstenaars en andere bijzondere bewoners komen ruimschoots aan de orde, alsmede de bouw van scholen en zorginstellingen.
Voor en ook na de tweede wereldoorlog is de villawijk langzamerhand volgebouwd, waaronder ook de allereerste hoogbouw in Haarlem, de Parkflat Zuiderhout. Toch heeft de wijk, met haar smalle gebogen laantjes, haar karakter van villawijk niet verloren.
Aandacht wordt verder besteed aan vervoer en verkeer in en rond de wijk, waaronder de geschiedenis van het pontje over het Spaarne, en de nieuwste structuurplannen, die (nog) niet tot uitvoering zijn gebracht.
De vele foto's en de kaarten completeren het verhaal.
Inhoud:
I De geschiedenis van de wijk Zuiderhout
Weilanden van het Sint Elisabeth's Gasthuis
De buitenplaats Oosterhout
de buitenplaats Zuiderhout
II Persoonlijke herinneringen aan de laatste eigenaars van landgoed Zuiderhout: de nazaten van de familie Victor
III De annexatie door Haarlem in 1927
IV Hoe de wijk Zuiderhout ontstond
Ontwikkelingen tot 1907
Ontwikkelingen tot 1918
Ontwikkelingen tot 1940
Zuiderhout in de tweede wereldoorlog
Naoorlogse ontwikkelingen
Sociale infrastructuur
Materiële infrastructuur
Slotbeschouwing
Maak jouw eigen website met JouwWeb