The making of ...

... iets over het onderwerp en de uitwerking van het thema.

Het onderwerp, een Steen met wonderlijke eigenschappen die door de tijd heen reist en zo'n beetje alle historische beschavingen van de antieke wereld langs gaat, was al ouder dan mijn eerste boek. Maar het eerste manuscript zat niet goed in elkaar. Zoals mijn zoon Peter wijselijk opmerkte: je kunt als lezer niet meeleven met een steen. Het moest dus helemaal anders, en ondertussen was De Druïde er als onderwerp voor geschoven. Feitelijk heb ik vrijwel gelijktijdig gewerkt aan mijn eerst uitgekomen boek en aan het omvormen van Vrouwen van de Steen. Omdat de avonturen van de druïde gemakkelijker uit mijn pen vloeiden, en omdat omvormen altijd moeizamer is dan recht voor zijn raap schrijven, moest het verhaal van Eva wachten tot ik me er volop op kon concentreren.

Want ja, Vrouwen van de Steen is het verhaal van Eva geworden. Hoe zij kennismaakte met de verhalen rond de Steen, kritisch en ongelovig en vol scepsis. Hoe zij in de leer gaat bij haar overgrootmoeder, en intussen een 'doodgewoon' leven leidt van een jong meisje uit de hogere kringen in en rond Monaco, maar ook hoezeer haar levensloop wordt beïnvloed door de Steen, en door de noodzaak een opvolgster te vinden die na haar de Steen zal beheren.

Hoe het idee voor dit onderwerp ontstaan is? Door mijn fascinatie voor geschiedenis, en vooral voor de toevalsfactor in vele gebeurtenissen. Wat mij altijd heeft beziggehouden, is het streven van de sterfelijke mens naar onsterfelijkheid, de zoektocht naar een kruid of middel om de dood te ontwijken. De prachtigste verhalen hebben juist dit onderwerp als thema. Het waren altijd mannen die naar de mogelijkheid van onsterfelijkheid zochten. Waren vrouwen niet geëmancipeerd of slim genoeg; of zijn vrouwen van nature realistischer, en nemen zij het leven - en de dood die daarbij hoort - zoals het komt? Wat, zo vroeg ik me dikwijls af, zouden vrouwen doen als ze die mogelijkheid hadden - verworven door studie van de alchemie, of door toeval op een presenteerblaadje aangeboden? Dat gegeven was de basis van dit verhaal, het thema waar het leven van Eva omheen geweven is.

Aanvankelijk, toen ik de Steen nog als centraal uitgangspunt nam, was de werktitel De Steen der Vrouwen. De accentverschuiving in de titel is exemplarisch voor die in het verhaal zelf.

Een fragment (p. 243)

Eerlijk gezegd weet ik niet meer, waarom ik indertijd de uitnodiging om naar Krakow te komen, heb aangenomen. Krakow, dat was in die tijd Russisch gebied waar alleen Pools sprekende mensen woonden. Een land Polen bestond immers niet meer. Direct ten westen van die oude stad lag de Duits-Russische grens, en direct ten zuiden daarvan lag het drielandenpunt met Oostenrijk-Hongarije. Een betwist gebied in de periferie van Europa; ik had er niets te zoeken. Het is gemakkelijk om naar mijn zesde zintuig te verwijzen, maar dat zou al te goedkoop zijn. Ik had namelijk helemaal niet het gevoel van een lotbestemming. Het was misschien gevleide ijdelheid, dat een Pool - of nou ja, een Silezier, tot welk land hij op dat moment dan ook behoorde - mij in Londen had gehoord en mij naar de andere kant van Europa inviteerde. Te gast zijn op een voorvaderlijk slot, dat gaf me de zekerheid van veilig binnen de eigen stand verblijven, al zou ik dat tegenwoordig niet graag hardop toegeven. Ik ging er heen met het vage idee van uitrusten en me laten fêteren; ik had een drukke tijd achter de rug.

Argeloos stapte ik op die regenachtige oktoberdag uit de trein. Krakow, hier ben ik dan. En toen zag ik hem. Nog voordat ik wist dat hij de man was die me kwam afhalen, ging mijn hart als een razende tekeer. Dat was toch ... maar hij leek op niemand die ik eerder had gekend. Een herkenning van nooit tevoren.