Zuiderhout, een Haarlemse wijk tussen Hout en Spaarne

 

Auteur: drs. Klaas de Jong, mmv drs. Leny Wijnands-van der Ley

Uitgeverij Spaar-en-Hout, Haarlem, 2015.

Serie Haarlemse Miniaturen, deel 85 (sluitstuk van de serie)

192 pag.  ISBN 978-908-683-0510

Prijs: E 20,-. Uitverkocht.

 

Dit boek behandelt de geschiedenis van de Haarlemse wijk Zuiderhout. De wijk kent voor een deel 'natuurlijke' grenzen, zoals het Spaarne in het oosten, de Crayenestervaart in het zuiden, de Zuiderhoutlaan in het westen en - voor een groot deel - de zuidrand van de Haarlemmerhout in het noorden.

Leidraad is de gebruiksgeschiedenis van de grond: van weiland tot woonwijk.

 

In de late middeleeuwen behoorden de weilanden tot het bezit van het Sint Elisabeth's Gasthuis. Een kerkelijke instelling, die na 1581 (hervormingsbeweging) een gemeentelijke instelling werd, waardoor delen van het landbezit konden worden verkocht.

In de 17e eeuw werden er twee grote buitenhuizen gebouwd, omringd door enorme percelen grond. Zij kregen de namen Zuiderhout en Oosterhout. Later werden deze opgesplitst en in kavels doorverkocht, waardoor het gebied steeds meer bewoond raakte.

Het buitenhuis Zuiderhout, dat de wijk zijn huidige naam heeft gegeven, ging tegen de vlakte. Oosterhout bestaat als gebouw nog steeds, al is het sinds lang geen buitenhuis meer.

Door de toenemende bewoning wilde Haarlem dit (Heemsteedse!) gebied dat grensde aan de Haarlemmerhout, in bezit krijgen. Het touwtrekken om de Haarlemmerhout en de wijk Zuiderhout begon in de zestiger jaren van de 19e eeuw en dit annexatiegevecht heeft geduurd tot 1927. Na een goede zestig jaar kreeg Haarlem zijn zin.

 

Het boek geeft volop aandacht aan de hedendaagse wijk Zuiderhout. Moderne architectuur, kunstenaars en andere bijzondere bewoners komen ruimschoots aan de orde, alsmede de bouw van scholen en zorginstellingen.

Voor en ook na de tweede wereldoorlog is de villawijk langzamerhand volgebouwd, waaronder ook de allereerste hoogbouw in Haarlem, de Parkflat Zuiderhout. Toch heeft de wijk, met haar smalle gebogen laantjes, haar karakter van villawijk niet verloren.

Aandacht wordt verder besteed aan vervoer en verkeer in en rond de wijk, waaronder de geschiedenis van het pontje over het Spaarne, en de nieuwste structuurplannen, die (nog) niet tot uitvoering zijn gebracht.

De vele foto's en de kaarten completeren het verhaal.

 

Inhoud:

I De geschiedenis van de wijk Zuiderhout

Weilanden van het Sint Elisabeth's Gasthuis

De buitenplaats Oosterhout

de buitenplaats Zuiderhout

II Persoonlijke herinneringen aan de laatste eigenaars van landgoed Zuiderhout: de nazaten van de familie Victor

III De annexatie door Haarlem in 1927

IV Hoe de wijk Zuiderhout ontstond

Ontwikkelingen tot 1907

Ontwikkelingen tot 1918

Ontwikkelingen tot 1940

Zuiderhout in de tweede wereldoorlog

Naoorlogse ontwikkelingen

Sociale infrastructuur

Materiële infrastructuur

Slotbeschouwing

Maak jouw eigen website met JouwWeb